Plan Zarządzania Danymi

  Plan zarządzania danymi powinien uwzględniać następujące informacje:

- jakie dane zostaną wytworzone lub zebrane (format i typ plików, liczba danych),

- jak zostaną uporządkowane i opisane (metodologia, standardy, metadane),

- kwestie etyczne i prawne (własność intelektualna, prawa autorskie, dane niejawne),

- w jaki sposób dane zostaną udostępnione (jak, kiedy, komu),

- w jaki sposób i które dane będą przechowywane krótko i długoterminowo (kwestia sposobu przechowywania i ochrony danych),

- kto będzie zarządzał danymi.

Wniosek grantowy Narodowego Centrum Nauki

Podczas wypełniania wniosku w systemie OSF, infomacje dotyczące PZD należy podać odpowiadając na 6 pytań w formularzu. Liczba znaków w każdym polu jest organiczona, NCN nie wymaga stworzenia bardzo szczegółowego i obszernego planu. Wytyczne Narodowego Centrum Nauki znajdują się tutaj.

1. Opis danych oraz pozyskiwanie lub ponowne wykorzystanie dostępnych danych

Należy określić, w jaki sposób będą wytwarzane nowe dane lub jak będą ponownie wykorzystywane dane już istniejące. Jakie standardy, metody i oprogramowanie posłużą do tego celu? Odpowiedź powinna uwzględnić rodzaj, format (np. rozszerzenie odpowiedniego pliku) i zawartość każdego planowanego zbioru danych. Należy również przedstawić ich szacunkową objętość.

2. Dokumentacja i jakość danych

Należy określić rodzaj metadanych, podać informacje na temat tytułu plików, źródła pochodzenia danych, numeru identyfikacyjnego autora (np. ORCID), metodologii formatów służących do pozyskania danych, definicji zmiennych i jednostek pomiarowych. Jakie międzynarodowe standardy posłużą do organizacji metadanych? (Zob. Digital Curation Centre) W jaki sposób będzie powstawała odpowiednia dokumentacja? Jakie zastosowano środki kontroli jakości przy pozyskiwaniu danych?

 3. Przechowywanie i tworzenie kopii zapasowych podczas badań

W jaki sposób przechowywane będą dane i metadane? W jaki sposób będą tworzone kopie zapasowe i kto będzie za to odpowiedzialny? Jak chronione będą dane wrażliwe?

4. Wymogi prawne, kodeksy postępowania

Zgodność z przepisami prawnymi, takimi jak prawa własności intelektualnej i prawa własności - należy podać właścicieli tych praw, a także odpowiednie licencje. W przypadku przetwarzania danych osobowych i innych danych wrażliwych, w jaki sposób zostanie zapewniona zgodność z obowiązującymi przepisami?

5. Udostępnianie i długotrwałe przechowywanie danych

Kiedy i w jaki sposób zostaną udostępnione dane z projektu? Jak będzie wyglądać selekcja danych przeznaczonych do utrwalenia i gdzie będą one długoterminowo przechowywane (np. w repozytorium danych, archiwum)? Czy wybrane repozytorium przestrzega zasad FAIR Data? Jakie metody umożliwiają dostęp do danych i korzystanie z nich? Czy zbiorowi danych zostanie przypisany unikalny identyfikator?

6. Zadania związane z zarządzaniem danymi oraz zasoby

Nalezy przedstawić podział ról w zakresie zarządzania danymi, z rozróżnieniem roli właściciela danych a ich opiekuna (spacjalista ds. jakości danych odpowiedzialny za ich ocenę, ale nie bezpośrednią korektę).

Plan zarządzania danymi nie podlega konsultacji z NCN i może być uaktualniany w trakcie trwania projektu. Na etapie raportu końcowego będzie poddany eksperckiej ocenie merytorycznej; plan zapisany we wniosku będzie również porównany z faktycznym jego wykonaniem.

Przykłady planów zarządzania danymi badawczymi:

PZD - ekonomia i finanse - konkurs OPUS-19 (dr Tomasz Szopiński, AEH Warszawa).

PZD - medycyna - konkurs GRIEG (dr hab. Daniel Gackowski, UMK Toruń).

PZD - nauki o kulturze i religii – konkurs OPUS-19 (dr Marek Wojtaszek, Uniwersytet Łódzki).

PZD - biologia - konkurs OPUS-18 (dr hab. Małgorzata Jefimow, UMK Toruń).

PZD -  przykładowy plan dla humanistów (kulturoznawstwo) opracowany przez dr Hannę Kupś  z Centrum Języka i Kultury Chińskiej UMK.

PZD - przykładowy plan z ekonomii opracowany przez dr Marię Kola-Bezka z Katedry Polityki Ekonomicznej i Studiów Regionalnych UMK.

PZD - przykładowy plan z zakresu prawa opracowany przez mgr. Krzysztofa Świątczaka (Interdyscyplinarna Szkoła Doktorska Nauk Społecznych – Academia Rerum Socalium)

PZD - przykładowy plan z zakresu historii opracowany przez dr. Hadriana Ciechanowskiego z Katedry Archiwistyki i Zarządzania Dokumentacją (Instytut Historii i Archiwistyki, Wydziału Nauk Historycznych UMK

PZD - przykładowe plany przygotowane przez PG

Plan Zarzadzania Danymi - informator przygotowany przez Bibliotekę AEH

Przykładowe odpowiedzi do PZD - propozycje przygotowane przez dr. Leszka Szafrańskiego (UJ w Krakowie).

DMPTool - narzędzie służące do przygotowania planów zarządzania danymi, zawiera przykłady planów dostępnych w sieci.

Dane badawcze: praktyczny przewodnik dla badaczy - publikacja przygotowana przez Bibliotekę UŁ

Plan Zarządzania Danymi Badawczymi - poradnik przygotowany przez Repozytorium Instytucjonalne KUL

Więcej przykładów znajduje się na stronach DMPTool i DMPOnline.

DMPTool, DMPOnline - narzędzia przygotowujące szablony planów zarządzania danymi (dostosowane do wymogów amerykańskich oraz brytyjskich grantodawców). Na podanych stronach można również obejrzeć plany udostępnione przez innych naukowców: DMPTool / DMPTool by the Numers / Plans, DMPOnline / Public DMPs.

RDMO (Research Data Management Organiser) - narzędzie open source umożliwiające zarządzanie danymi badawczymi. 

Przydatne linki  

- Wytyczne NCN dla wnioskodawców do uzupełnienia planu zarządzania danymi w projekcie badawczym

- Otwarte dane badawcze - nagranie z webinaru NCN

- Zarządzanie danymi badawczymi w językoznawstwie - webinarium

- Plan zarządzania danymi badawczymi - najczęściej zadawane pytania - strona internetowa NCN

- Poradnik - Plan zarządzania danymi badawczymi - repozytorium Wydawnictw KUL

- Practical Guide to the International Alignment of Research Data Management (jęz. ang.) -  Science Europe

- The Digital Curation Centre - międzynarodowe standardy metadanych