prof. dr hab. Tadeusz Szumlicz

brak zdjęcia
ORCID: 0000-0002-7524-2413
Google Scholar: zobacz profil
Scopus Author ID: zobacz profil
IDEAS/RePEc: zobacz profil
strona domowa: taszum@sgh.waw.pl
prowadzone przedmioty: Seminarium dyplomowe, Ubezpieczenia, Ubezpieczenia gospodarcze i społeczne

Aktywność pozanaukowa

Golf.

Edukacja

Data uzyskania Stopień/Tytuł naukowy Instytucja nadająca Dziedzina Dyscyplina Specjalność
2006-06-08 Profesor Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Dziedzina nauk ekonomicznych ------ ------
1994-09-29 Doktor habilitowany Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Dziedzina nauk ekonomicznych Ekonomia ekonomia

Granty

224582, Metoda ubezpieczenia a świadomość ubezpieczeniowa

Data projektu: 2008-01-01 - 2008-11-01
Kierownik: Tadeusz Szumlicz
Wykonawcy: Tadeusz Szumlicz
Celem pracy była ocena możliwości zastosowania metody ubezpieczenia, z punktu widzenia świadomości ubezpieczeniowej, w rozwiązaniach publiczno-prywatnych w polityce społecznej, a w szczególności w organizowanym przez państwo systemie zabezpieczenia społecznego. Rozwiązania publiczno-prywatne są rozpatrywane jako współpraca państwa i prywatnych zakładów ubezpieczeń (państwo „angażujące” instytucje prywatne do wykonania zadań społecznych). Ważne jest odnotowanie, że ubezpieczenia uprzedzające skutki różnych rodzajów ryzyka społecznego (zdefiniowanych w katalogu ryzyk społecznych) są mniej lub bardziej istotne ponieważ znaczenie społeczne różnych ryzyk się zmienia. Najważniejsze są: ryzyko choroby (ryzyko w znaczeniu uszczerbku na zdrowiu – zabezpieczenie zdrowotne) i ryzyko starości (zabezpieczenie emerytalne) rozważane i analizowane w tym opracowaniu badawczym i studialnym w szczególności. System zabezpieczenia społecznego kompensuje straty spowodowane wystąpieniem ryzyk społecznych według zaopatrzeniowych, ubezpieczeniowych i filantropijnych zasad tego zabezpieczenia, które są na ogół znane i odpowiednio zinterpretowane w podjętych studiach. W badaniu występuje propozycja zastosowania modelowego rozwiązania publiczno-prywatnego (według zasad zaopatrzeniowo-ubezpieczeniowych) w systemie zabezpieczenia zdrowotnego. Holenderski system zabezpieczenia społecznego, a zwłaszcza system zabezpieczenia zdrowotnego zostały przedstawione jako dobre przykłady zastosowania rozwiązań publiczno-prywatnych. Trzeba zauważyć, że mamy do czynienia z sytuacją, w której stale obniża się, przynajmniej relatywnie, dotychczasowy – zmieniany w trakcie przeprowadzanych reform systemów zabezpieczenia społecznego – standard bezpieczeństwa socjalnego, a równocześnie rośnie pożądany przez zamożniejsze społeczeństwo poziom bezpieczeństwa. To pokazuje mechanizm powstawania pola (przestrzeni) dla dodatkowego zabezpieczenia zawartego między zmienionym a pożądanym standardem, możliwym do uzyskania, ale już na zasadach komercyjnych, głównie poprzez prywatne ubezpieczenia ryzyk społecznych. Można zatem sformułować bardzo ważną tezę, iż zarządzanie ryzykami społecznymi z inicjatywy samego gospodarstwa domowego, zagrożonego danymi ryzykami, zawsze ma miejsce w sytuacji istniejącego systemu zabezpieczenia społecznego, który zapewnia określony - niższy lub wyższy – standard bezpieczeństwa socjalnego. Powyższy wywód pozwala stwierdzić, że zarządzanie ryzykami społecznymi z inicjatywy samego gospodarstwa domowego, za-grożonego danymi ryzykami, powinno się różnić w zależności od sytuacji materialnej tego gospodarstwa. W zasadzie im standard ten jest niższy tym bardziej powinno wzrastać zapotrzebowanie na ubezpieczenia prywatne. Obiektywnie adresatem dodatkowej ochrony ubezpieczeniowej są niewątpliwie gospodarstwa domowe o średniej zamożności. Znaczenia odpowiedniej świadomości ubezpieczeniowej, a więc wiedzy i umiejętności pozwalających gospodarstwom domowym racjonalnie skorzystać z dostępnej oferty ubezpieczeń, nie trzeba tłumaczyć, ale należy zauważyć, że jest ona u przeciętnego Polaka jeszcze bardzo niska, mimo wzrastającego obycia ekonomiczno-społecznego, którego świadomość ubezpieczeniowa jest niewątpliwie pochodną. Znaczenia odpowiedniej świadomości ubezpieczeniowej nie trzeba tłumaczyć. Z tego też powodu, wyjątkowo ważnym problemem jest zaufanie do instytucji ubezpieczeniowych. Diagnozy Społeczne pokazują, że w Polsce poziom zaufania do instytucji ubezpieczeniowych jest niestety bardzo niski i większość respondentów tych badań nie ma zdania na ten temat. Zaufanie do tych instytucji jednak rośnie, wolno, ale systematycznie. Zaufanie do zakładów ubezpieczeń na życie wynosi 49% spośród tych, którzy mają zdanie na ten temat (w 2003 roku, 4 lata wcześniej - 39%). Zaufanie do zakładów ubezpieczeń majątkowych wynosi 34% spośród tych, którzy mają zdanie na ten temat (w 2003 roku, 4 lata wcześniej - 27%). W rzeczywistości gospodarstwa domowe w Polsce korzystają z różnych form zabezpieczenia ubezpieczeniowego i w różnym stopniu. Problemem jest to, że kwoty wydawane na ubezpieczenia życiowe, zdrowotne i majątkowe są ogólnie bardzo niskie. Dominującą rolę w ubezpieczeniach kupowanych przez gospodarstwa domowe grają ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym, które faktycznie są formą oszczędzania, a nie ochrony. Wydaje się, że państwo powinno tworzyć zachęty podatkowe do korzystania przez gospodarstwa domowe z ochrony ubezpieczeniowej, właśnie w ramach rozwiązań publiczno-prywatnych.

49761, Badanie świadomości i przezorności ubezpieczeniowej Polaków (ubezpieczeniowa zmiana systemu zabezpieczenia emerytalnego w Polsce i w wybranych krajach UE)

Data projektu: 2008-01-01 - 2008-11-01
Kierownik: Tadeusz Szumlicz
Wykonawcy: Tadeusz Szumlicz
Po ponad stu latach rozwoju systemów emerytalnych, gdy w wysoko rozwiniętych krajach starość przestała być synonimem ubóstwa, a nawet jest kojarzona z zasłużonym dostatkiem materialnym, zabezpieczenie emerytalne stało się poważnym problemem społecznym. Wymienia się mniej lub bardziej istotne przyczyny tego stanu rzeczy, ale o narastaniu trudności w sprawnym funkcjonowaniu systemów emerytalnych tak naprawdę przesądza demografia. Coraz mniej ludzi musi sfinansować coraz więcej coraz wyższych emerytur. Mówiąc językiem ekonomicznym, dotychczasowe systemy emerytalne napotykają z tego powodu barierę stabilności finansowej. Problemy emerytalne są szczególnie zaawansowane w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Zastanawiając się nad reformowaniem zabezpieczenia na okres starości trzeba jednak wziąć pod uwagę, że w poszczególnych krajach Unii występują wyraźnie odmienne systemy emerytalne – podobnie jak inne instytucje społeczne – wyrastające z różnorodnych tradycji i uwarunkowań. Unia Europejska zrezygnowała zatem z pojawiających się niegdyś pomysłów ujednolicenia rozwiązań emerytalnych. Dziedzina zabezpieczenia emerytalnego pozostaje w kompetencji państw członkowskich. Próbą rozwiązania uwzględniającego istniejącą sytuację - inne systemy, ale wspólne problemy i wyzwania, należące do kompetencji państw członkowskich – jest tzw. „otwarta metoda koordynacji”. Opracowanie dotyczyło przede wszystkim obowiązkowych, publicznych systemów emerytalnych. Wchodzące w skład systemów zabezpieczenia emerytalnego kolejne poziomy zabezpieczenia – podsystemy zakładowe i indywidualne – są uwzględniane tylko w ogólnej charakterystyce systemu emerytalnego każdego kraju. Prezentacje w miarę wyczerpująco opisują najważniejsze elementy konstrukcji systemów za-bezpieczenia emerytalnego w wybranych krajach, z myślą o stworzeniu możliwości ich porównania z nowym systemem emerytalnym w Polsce. Opisy dotyczą aktualnego stanu, historia jest jedynie tłem. Wprowadzeniem do każdej charakterystyki „krajowej” jest jednak geneza poszczególnych systemów emerytalnych. Następnie przedstawiona zostaje struktura systemu zabezpieczenia emerytalnego – podsystemy: publiczny, zakładowy, indywidualny, powiązania między nimi, zasięg i znaczenie. Najszczegółowiej zaprezentowane są zasady funkcjonowania publicznego systemu emerytalnego: warunki nabywania uprawnień do emerytury, zasady ustalenia wysokości emerytury itp. Rozważania kończy identyfikacja problemów i rozpatrzenie perspektyw dotyczących danego systemu emerytalnego. Opracowanie rozpoczyna rozdział omawiający konstrukcję systemów zabezpieczenia emerytalnego, z wyjaśnieniem zasad ubezpieczeniowych ich konstrukcji. Ujęcie takie pozwala na teoretyczny i praktyczny ogląd zmian dokonujących się w systemach zabezpieczenia emerytalnego w danych krajach Unii Europejskiej. Stwarza to możliwości dokonania porównań, służących ocenie zmian przeprowadzanych w polskim systemie emerytalnym.

Artykuły

  • Marcin Kawiński, Tadeusz Szumlicz, Insurance Under- and Over-performance: The Case of Comprehensive Car Insurance in Poland, "Contemporary Economics" 2023, vol. 17, nr. 4, 1-13;
  • Marcin Kawiński, Tadeusz Szumlicz, Income Security and the Perception of Disability Risk, "Contemporary Economics" 2021, vol. 15, nr. 4, 499-510;
  • Marcin Karwiński, Tadeusz Szumlicz, Barbara Więckowska, Doubezpieczenie w systemie zabezpieczenia społecznego, "Polityka Społeczna" 2019, nr. 8, 8-17;
  • Wiesław Koczur, Tadeusz Szumlicz, Social Insurance: Confrontation of Solidarity and Individualism, "Polityka Społeczna" 2018, vol. 45, nr. 1, 25-31;
  • Tadeusz Szumlicz, Ekwiwalentność funduszowa i kompensacyjna w systemie zabezpieczenia społecznego – aspekt ubezpieczeniowy, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 2017, nr. 2, 3-16;
  • Tadeusz Szumlicz, Świadomość ryzyka społecznego jako podstawa wiedzy o systemie ubezpieczeń społecznych, "Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka" 2017, nr. 1, 3-16;
  • Tadeusz Szumlicz, O niedostatecznej ochronie prawnej jako ryzyku społecznym, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 2016, nr. 1, 53-62;
  • Tadeusz Szumlicz, Zabezpieczenie społeczne… 50 lat później, "Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka" 2016, nr. 3, 123-139;
  • Tomasz Panek, Piotr Białowolski, Irena Elżbieta Kotowska, Janusz Czapiński, Justyna Pytkowska, Katarzyna Pawlak, Tadeusz Szumlicz, Warunki życia gospodarstw domowych. Zasobność materialna, "Contemporary Economics" 2015, vol. 9, nr. 4, 54-89;
  • Tadeusz Szumlicz, Stan społeczeństwa obywatelskiego. Stosunek do instytucji finansowych, "Contemporary Economics" 2013, vol. 7, 321-327;
  • Tadeusz Szumlicz, Cel i finansowanie systemu zabezpieczenia emerytalnego, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2011, nr. 170, 212-238;
  • Janusz Czapiński, Antoni Sułek, Tadeusz Szumlicz, Indywidualna jakość życia, "Contemporary Economics" 2011, nr. 3, 160-270;
  • Tadeusz Szumlicz, W sprawie kształtowania popytu na ochronę ubezpieczeniową, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 2011, nr. 1, 3-6;
  • Tadeusz Szumlicz, System zabezpieczenia emerytalnego po 10 latach - jaki powód sporu o OFE? Głos w dyskusji, "Polityka Społeczna" 2010, nr. 5-6, 24-26;
  • Tadeusz Szumlicz, Problem dodatkowego zabezpieczenia emerytalnego w świetle „Diagnozy Społecznej”, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 2009, , 19-20;
  • Tadeusz Szumlicz, Problem wieku emerytalnego w nowym systemie emerytalnym, "Rozprawy Ubezpieczeniowe" 2009, nr. 2, 178-191;
  • Tadeusz Szumlicz, Ryzyko społeczne a metoda ubezpieczenia (wykład ex cathedra), "Zeszyty Naukowe, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu" 2009, nr. 127, 558-569;
  • Tadeusz Szumlicz, Społeczna rola ubezpieczeń: podstawy polityki ubezpieczeniowej, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 2009, , 17-31;
  • Tadeusz Szumlicz, Ubezpieczenie. W sprawie zastrzeżenia terminologicznego, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 2009, nr. 1, 95-112;
  • Tadeusz Szumlicz, Uzasadnienie i wstępne symulacje dotyczące zwolnienia podatkowego wpłat na indywidualne konta emerytalne (IKE), "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 2009, , 36-45;
  • Tadeusz Szumlicz, Konsument na rynku ubezpieczeniowym - z perspektywy gospodarki rynkowej w Polsce (Część 2), "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 2008, nr. 1-2, 2-12;
  • Tadeusz Szumlicz, Konsument na rynku ubezpieczeniowym - z perspektywy gospodarki rynkowej w Polsce (Część 3), "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 2008, nr. 3-4, 2-12;

Monografie, skrypty, podręczniki

  • Tadeusz Szumlicz, Wprowadzenie do polityki ubezpieczeniowej, Warszawa: Wydawnictwo AEH, 2021;

Rozdziały w pracach zbiorowych

  • Tadeusz Szumlicz, Scope of Solidarity in Social Security Policy – Looking for Real Redistribution and Adequate Benefits (w:) Innovation Management and Sustainable Economic Development in the Era of Global Pandemic. Proceedings of the 38th International Business Information Management Association Conference, red. Khalid S. Soliman, : IBIMA, 2021;
  • Tadeusz Szumlicz, Marcin Kawiński, O powstaniu i działalności Katedry Ubezpieczenia Społecznego (w:) Księga jubileuszowa 100 lat edukacji ubezpieczeniowej w SGH, red. Tomasz Michalski, Adam Śliwiński, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH, 2017;
  • Tadeusz Szumlicz, O szerszym spojrzeniu na ryzyka o charakterze społecznym (w:) Ubezpieczenia we współczesnym świecie. Problemy i tendencje. Księga jubileuszowa z okazji 45-lecia pracy Profesor Wandy Ronki-Chmielowiec i 10-lecia Katedry Ubezpieczeń, red. Ilona Kwiecień, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 2017;
  • Tadeusz Szumlicz, Opinie do projektu ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym (w:) Koncepcja rozwoju rynku pośrednictwa ubezpieczeniowego, red. Katarzyna Malinowska, Mariusz Fras, Warszawa: Stowarzyszenie Polskich Brokerów Ubezpieczeniowych i Reasekuracyjnych, 2017;
  • Tadeusz Szumlicz, Paradygmat społeczny metody ubezpieczenia (w:) Księga jubileuszowa 100 lat edukacji ubezpieczeniowej w SGH, red. Tomasz Michalski, Adam Śliwiński, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH, 2017;
  • Tadeusz Szumlicz, Społeczny kontekst ubezpieczenia na życie z UFK (w:) Zagadnienia prawne i ekonomiczne dotyczące umów ubezpieczeń na życie, red. Magdalena Natalia Szczepańska, Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2017;
  • Tadeusz Szumlicz, Social security system – the essence and sources of financing (w:) Public finance in Poland, red. Agnieszka Alińska, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH, 2016;
  • Tadeusz Szumlicz, System emerytalny w Polsce – rozwój i organizacja systemu emerytalnego w Polsce (w:) Ubezpieczenia, red. Wanda Ronka-Chmielowiec, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2016;
  • Tadeusz Szumlicz, Dodatkowe zabezpieczenie emerytalne - diagnoza i ubezpieczeniowy kierunek zmiany (w:) III filar - recepta na wyższą emeryturę, red. Witold Walkowiak, Warszawa: Polska Izba Ubezpieczeń, 2010;
  • Tadeusz Szumlicz, Klasyfikacja ubezpieczeń (w:) Ubezpieczenia - podręcznik akademicki, red. Jerzy Handschke, Jan Monkiewicz, Warszawa: Poltext, 2010;
  • Tadeusz Szumlicz, Problem przyzwolenia społecznego na przestępstwa ubezpieczeniowe (w:) XIII Międzynarodowa Konferencja Przestępczość Ubezpieczeniowa. Szczecin, 11-12 marca 2010. Materiały konferencyjne tom XIII, red. Stanisław Flejterski, Szczecin: Szczecin-Expo Towarzystwo Wspierania Rozwoju Pomorza Zachodniego, 2010;
  • Tadeusz Szumlicz, Ubezpieczenia w systemie zabezpieczenia społecznego (w:) Ubezpieczenia - podręcznik akademicki, red. Jerzy Handschke, Jan Monkiewicz, Warszawa: Poltext, 2010;
  • Tadeusz Szumlicz, Organizacja i funkcjonowanie funduszy emerytalnych (w:) System ubezpieczeń społecznych. Zagadnienia podstawowe, red. Grażyna Szpor, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, 2009;
  • Tadeusz Szumlicz, Stosunek do instytucji finansowych (w:) Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jakość życia Polaków, red. Janusz Czapiński, Tomasz Panek, Warszawa: VIZJA PRESS & IT, 2009;
  • Tadeusz Szumlicz, Ubezpieczenie społeczne w koncepcji kodeksu ubezpieczeń (w:) O potrzebie polskiego kodeksu ubezpieczeń, red. Eugeniusz Kowalewski, Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa "Dom Organizatora", 2009;
  • Tadeusz Szumlicz, Wpływ kryzysu ekonomicznego na percepcję systemu zabezpieczenia społecznego (w:) Nauki społeczne wobec kryzysu ekonomicznego, red. Jerzy Osiński, Warszawa: Szkoła Główna Handlowa - Oficyna Wydawnicza, 2009;
  • Tadeusz Szumlicz, Wypłaty emerytur kapitałowych (w:) System ubezpieczeń społecznych. Zagadnienia podstawowe, red. Grażyna Szpor, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, 2009;